 |
| หยักไย่หยดน้ำค้างที่แมงมุมชักใยไว้ตามใบหญ้ายามเช้า |
 |
| แมงมุมหมาป่าสนาม รอจับเหยื่ออยู่หน้าโพรงใย |
ยามเช้าเป็นช่วงเวลาที่หลายๆชีวิตตื่นขึ้นมาเพื่อรับแสงตะวัน หากสังเกตุตามพงหญ้า
ที่ขึ้นประปรายตามข้างถนนหรือข้างทางเดิน เราจะได้เห็นประกายแสงสะท้อนดวงอาทิตย์ยามเช้าจากหยาดน้ำค้างที่เกาะเรียงตัวกันตามเส้นใยขาวบางละเอียด หากเป็นพื้นที่ชานเมืองหรือทุ่งรกร้างที่ปราศจากยาฆ่าหญ้าหรือสารเคมีรับรองว่าต้องพบเจอกับความงดงามในยามเช้าที่ว่านี้
และถ้าสำรวจตรวจตราอย่างละเอียดก็จะพบกับตัวการชักเส้นใยที่ขึงไปมาระหว่างใบและกิ่งก้าน
สานกันเป็นแพมีช่องโพรงอยู่ด้านในเป็นที่หลบซ่อน คอยจับเหยื่อที่บินมาติดเส้นใยเหนียวเป็นอาหาร
นักล่าแมลงคือฉายาของแมงมุม
 |
| หยดน้ำรวมตัวกันบนเส้นใยแมงมุมบางๆ |
 |
| ตั๊กแตนติดกับดักเส้นใยรอให้แมงมุมมาจัดการ |
 |
| แมงมุมนุ่งซิ่นตัวยังไม่โต กางขาคู่เป็นกากบาท |
แมงมุมไม่ใช่แมลง
ในการสำรวจธรรมชาติไปกับเด็กๆ มักมีความสับสน ไม่กระจ่างติดค้างคาอยู่บางเรื่อง
มีคำถามตามหลัง "แมงมุม" ว่าทำไมไม่เรียกว่า"แมลงมุม" น้าเกรียงได้ให้ข้อสังเกตุอย่างง่ายๆ
ถ้ามีแปดขาคือแมงมุมแน่ๆ แต่แมลงมีแค่หกขา ฉะนั้นเวลาเจอสิ่งมีชีวิตเล็กๆในธรรมชาติจึงต้องดูที่ขาก่อนเป็นอย่างแรก
 |
| แมงมุมหมาป่าชนิดที่ไม่สร้างเส้นใยรอคอยไล่จับเหยื่อ |
 |
| ดลกับน้าเกรียงสำรวจแมงมุมที่โกรกอีดก |
 |
| แมงมุมตาหกเหลี่ยมตัวเล็กๆตามใบหญ้าคา ไม่สร้างใย |
"แมงมุม" เป็นสัตว์ที่มีข้อปล้องในชั้นอะแรคนิดา (Arachnida)ชนิดเดียวกับ แมลงป่อง
ตัวหมัดและเหา และ มีความสามารถพิเศษในการสร้างและชักใยเพื่อจับเหยื่อเป็นอาหาร แมงมุมจึงได้ชื่อว่านักล่าแมลงที่ไม่ใช่แมลง
แมงมุมมีชนิดต่างๆทั่วโลกมากกว่า 40,000 ชนิด เท่าที่มีการสำรวจเจอมีชนิดที่เล็กที่สุดตั้งแต่ 0.4 มิลลิเมตรจนถึงชนิดที่ใหญ่ที่สุดในโลกมีขนาดถึง 25-33 เซนติเมตร แมงมุมเป็นกลุ่มตัวห้ำที่มีความสำคัญในการช่วยรักษาความสมดุลย์ของปริมาณแมลงศัตรูพืช
จึงไม่น่าแปลกใจว่าแมงมุมจะอาศัยอยู่ทุกหนแห่งแม้กระทั่งในบ้าน ที่เราต้องกวาดหยักใย่ตามมุมเพดานห้องอยู่บ่อยๆนั้นแหละคือฝีมือของนักชักใยที่คอยดักจับแมลงในบ้านกินเป็นอาหาร
ที่ไหนมีแมลงที่นั่นต้องมีแมงมุม เพียงแต่นักล่าเหล่านี้มักหลบซ่อนต้วเก่ง
เราจึงพบเห็นแต่หยักไย่ใยแมงมุมเกิดขึ้นเกือบทุกหนแห่ง แต่ถ้าสังเกตให้ดีจะพบเจ้าตัวหลบซ่อนอยู่หรือบางทีอาจจะพบเหยื่อแมลงติดคาอยู่ด้วย
 |
| แมงมุมหมาป่าไลโคซ่าที่ลำห้วยโกรกอีดก อุ้มไข่กลมๆสีขาวไปด้วย |
 |
| แมงมุมหลังหนามที่โกรกอีดก |
แปดขามหัศจรรย์
จากประสบการณ์สำรวจธรรมชาติกับเด็กๆและน้าเกรียง สังเกตได้ว่าเราพบเจอแมงมุมร่วมอยู่ด้วยทุกครั้งในการสำรวจธรรมชาติไม่ว่าจะหลังบ้าน
รอบบ้าน หรือพื้นที่ธรรมชาติ แต่กลับไม่ได้รับความสนใจจากเด็กๆเท่าที่ควร วันเวลาล่วงเลยจนมาถึงปัจจุบัน
พบว่าแมงมุมมีเรื่องราวน่าสนใจอยู่มากมายในหลายมิติ ไม่เฉพาะแต่ชื่อตามพื้นถิ่นและจำนวนชนิดที่มีผู้เชี่ยวชาญแมงมุมต่างกำลังสำรวจเก็บข้อมูลจำแนกชนิดกันอยู่
สืบค้นแมงมุมเข้าไปใกล้อีกนิดพบว่าแมงมุมเป็นสัตว์ที่มีดวงตาเดี่ยวอยู่ 6 ถึง
8 ดวง โดยเฉพาะในแมงมุมบางชนิดเช่นแมงมุมกระโดดซึ่งไม่ได้สร้างเส้นใยไว้ดักเหยื่อจึงต้องมีมุมมองที่มีประสิทธิภาพมาก แต่สำหรับแมงมุมสร้างใยจะมีต่อมสร้างเส้นใยที่มีคุณสมบัติแตกต่างกันได้ถึง 7 ประเภทซึ่งสัมพันธ์กับการออกแบบขึงเส้นใยในรูปแบบต่างๆ
ใยแมงมุมมีคุณสมบัติที่ยืดหยุ่นและแข็งแรงมากเป็นพิเศษ จึงมีนักวิทยาศาสตร์ให้ความสนใจวัสดุมหัศจรรย์เหล่านี้
ต่างจินตนาการไปถึงประโยชน์ใช้สอยร่วมกับเทคโนโลยีใหม่ๆในอนาคตอันใกล้นี้ ซึ่งน่าติดตามเป็นอย่างยิ่ง
และมาถึงตอนที่มีข่าวของแมงมุมแม่ม่าย ทำให้รับรู้ได้ว่าเรากับแมงมุมต่างใช้ชีวิตสัมพันธ์ใกล้ชิดกันมาก
หากไม่ทำความรู้จักแมงมุมจะกลายเป็นสัตว์อันตรายไปทันที เพราะมีแมงมุมส่วนน้อยบางชนิดเท่านั้นที่มีพิษร้ายแรง
นอกนั้นบางชนิดมีพิษอ่อนและบางชนิดไม่มีพิษ
 |
| แมงมุมใยกลมชนิดหนึ่ง |
การทำความรู้จักแมงมุม จึงเป็นอีกแรงบันดาลใจหนึ่งที่จะทำให้เราเข้าใจระบบนิเวศน์ที่อยู่ร่วมกันได้มากขึ้น คงต้องหาโอกาสชวนน้าเกรียงและนักวิจัยแมงมุม พาเราไปสำรวจแมงมุมในแง่มุมที่ยังไม่เคยรู้จักอีกมากมาย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น