 |
| สำรวจแมงมุมตามเส้นทางขึ้นน้ำตกโกรกอีดก น้าหมูมนุษย์แมงมุม และดล |
หลังจากที่แมงมุมถูกนำมาเล่าเรื่องไว้หลายตอนแล้ว ถึงคราวนี้ได้จังหวะเวลาพอดีกับน้าหมู...มนุษย์แมงมุม(ชวลิต ส่งแสงโชติ)มาเป็นผู้นำสำรวจแมงมุมโดยเฉพาะ บนเส้นทางศึกษาธรรมชาติที่โกรกอีดก
แม้ว่าที่นี่จะได้พบเจอแมงมุมบางชนิดกับน้าเกรียงมาบ้างแล้วก็ตาม แต่ก็ยังไม่เคยสำรวจเจอแมงมุมทารันทูร่า(บึ้ง)กันเลย เมื่อน้าหมูผู้มีความเชี่ยวชาญในการสำรวจแมงมุมเป็นพิเศษและมีภาระกิจในการสำรวจแมงมุมเป็นหลักอยู่แล้วด้วย
จึงนับว่าเป็นโอกาศที่ดียิ่ง แต่เนื่องด้วยลักษณะของพื้นที่เป็นโครงสร้างของภูเขาหินปูน
และเส้นทางเลียบลำห้วยเป็นพื้นที่รกทึบและลาดชันเสียส่วนใหญ่ ดูท่าจะไม่สอดคล้องกับพื้นถิ่นอาศัยของบึ้งซึ่งมักขุดรูตามพื้นที่โล่ง
ลานดิน ทุ่งหญ้า หรือผาดิน ที่มีแดดส่องถึงซึ่งไม่น่าจะใช่ที่โกรกอีดก แต่น้าหมูให้ข้อสังเกตุไว้ว่านอกจากบึ้งหรือทารันทูร่าไทยที่เพิ่งกำลังศึกษาอย่างเป็นระบบอยู่นี้
ยังมีบึ้งอีกกลุ่มหนึ่งที่ยังไม่มีการทำการศึกษาเลยในประเทศไทยนั่นคือ "บึ้งแคระ" ซึ่งมีรายงานการค้นพบอยู่แถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
มาเลเซีย ฟิลิปปิน พม่า อินโดเนเซีย ยกเว้นไทยซึ่งยังไม่ได้มีรายงานการสำรวจ ประกอบกับถิ่นอาศัยของบึ้งแคระจะชอบอยู่ในที่เย็นชุ่มชื้น
ขุดรูตามใต้ก้อนหินและขอนไม้ผุ ซึ่งบนเส้นทางเดินเลียบลำห้วยน้ำตกโกรกอีดก
น่าจะมีความเป็นไปได้สูงตามที่น้าหมูตั้งสมมติฐานและคาดหวังเอาไว้
 |
| ยังเขียวชะอุ่มชุ่มชื้น ลำห้วยโกรกอีดกมีลักษณะโครงสร้างเป็นภูเขาหินปูน |
 |
| ใยขาว ทุกหนแห่ง แหล่งแมงมุม |
ความชุ่มชื้นที่มืดครึ้ม
ช่วงหน้าฝนของปีนี้ที่คาดว่าจะแล้งน้ำมาก
แต่ที่ลำห้วยโกรกอีดกยังคงความชุ่มฉ่ำเขียวชะอุ่มคงเดิมเหมือนทุกปี ในวันที่ท้องฟ้าถูกปกคลุมด้วยเมฆฝน ชายป่าเขียวรกทึบยังเปิดโอกาศให้เราแทรกตัวเดินเข้าไปตามเส้นทาง
เมื่อถึงทางเดินซุ้มอุโมงค์พุ่มไม้ภายในจึงมืดครึ้ม ตามพื้นปกคลุมไปด้วยใบไม้แห้งร่วงหล่นทับถมกันหนาแน่นถูกย่อยสลายกลายเป็นดินปุ๋ยที่ชุ่มชื้น
มีขอนไม้ใหญ่ที่ผุพังกำลังเปื่อยยุ่ย เห็ดชนิดต่างๆเริ่มทำหน้าที่ย่อยสลายอย่างเต็มที่
เมื่อความชื้นพอเหมาะและแสงสว่างที่ไม่มากเกินไป ไม้เลื้อยและไม้พุ่มกำลังแตกกิ่งเขียวแน่นเป็นหลังคา
มีก้อนหินฝังตัวอยู่ตามข้างทางเดินเป็นระยะ สังเกตุเห็นสภาพธรรมชาติแบบนี้แล้วน่าจะใกล้เคียงกับลักษณะพื้นถิ่นอาศัยของบึ้งแคระตามที่น้าหมูบอก
 |
| ตามเส้นเทรลเรียบลำห้วยโกรกอีดก มีก้อนหินใหญ่เล็กประปราย |
ใยขาว ใต้ก้อนหิน
การสำรวจแมงมุมทั้งกลุ่มแมงมุมทรูสไปเดอร์และกลุ่มแมงมุมโบราณเราจึงต้องสังเกตุใยขาวที่แมงมุมชักใยไว้
บางชนิดมีเส้นใยน้อยนิดและเบาบางมาก ไฟฉายจึงเป็นเครื่องมือช่วยให้สังเกตุเห็นได้ชัดเจนขึ้นโดยเฉพาะตามซอกหลืบและมุมมืด
ไม่เจอตัวเป็นๆหลบซ่อนอยู่บริเวณนั้นก็คงเป็นหยักไย่ ที่แมงมุมเคยชักใยทิ้งร้างไว้
แต่สำหรับกลุ่มทารันทูร่าหรือบึ้งของไทย มักขุดรูตามพื้นดินต้องสังเกตุเส้นใยที่ชักถักทอห่อหุ้มออกมาถึงปากรู
หากพบรูที่ไม่มีใยขาวแผ่ห่อหุ้ม ให้เห็นสันนิษฐานได้เลยว่าไม่ใช่รูบึ้ง และสำหรับบึ้งแคระมีความพิเศษยิ่งไปกว่านั้น... จากบริเวณทางเดินข้างในซุ้มอุโมงค์พุ่มไม้
น้าหมูไล่สังเกตุไปตามก้อนหินแต่ละก้อนในป่าข้างทาง จนมาหยุดเอาตรงก้อนหินขนาดใหญ่กว่าแตงโมนิดหน่อย
ค่อยๆบรรจงเผยอพลิกก้อนหินเปิดให้เห็นผืนดินข้างใต้
"นี่ไงเจอแล้ว"เสียงน้าหมูร้องดังอย่างมั่นใจ ทุกคนวิ่งเข้าไปดูที่ก้อนหิน เห็นรูร่องดินเล็กๆมีใยขาวปกคลุม
"ไม่มีความเหนียวเลย"น้าหมูใช้คีมค่อยๆเขี่ยใยให้แน่ชัดว่าเป็นใยของกลุ่มทารันทูร่า
แล้วค่อยๆเปิดปากรู มองหาเห็นตัวได้ยากมากถ้าไม่สังเกตุเพราะสีกลมกลืนพรางตัวกับดินดำ
น้าหมูใช้คีมคีบจับตัวคล้ายก้อนดินขนาดประมาณ
2.5 ซ.ม.ขึ้นมาใส่ฝ่ามือ "มันแกล้งตาย"ดลบอกจากประสบการณ์การเอาตัวรอดของสัตว์หลายชนิด เดินไปอีกประมาณสามสิบเมตรที่กองขอนไม้ผุ
มีบางส่วนถูกย่อยเปื่อยเป็นดินน้าหมูพลิกท่อนที่พอแข็งๆอยู่บ้างเปิดดูก็พบบึ้งแคระหดแข้งแปดขาแกล้งตายเป็นก้อนดินอยู่ในขอนไม้ผุดังกล่าว
 |
บริเวณใต้ก้อนหินที่พบบึ้งแคระ
|
 |
บึ้งแคระ หดขาแกล้งตายบนฝามือ มีขนาดความยาว
3.5 ซม
|
บึ้งแคระ
ทั้งสองตัวดูผิวเผิน คล้ายๆบึ้งสีน้ำตาล แต่มีขนาดเล็กน่าจะเป็นลูกบึ้งมากกว่าผมนึกอยู่ในใจ
แต่ตามความเป็นจริงแล้ว ลักษณะโครงสร้างของสัดส่วนต่างๆของบึ้งแคระมีลักษณะเฉพาะซึ่งแตกต่างจากบึ้งสีน้ำตาลอย่างเห็นได้ชัดเจน
น้าหมูยืนยันแน่นอนว่าเป็นบึ้งแคระที่อยู่ในสกุล
Phlogiellus หลังจากที่เก็บตัวอย่างเจ้าบึ้งแคระสองตัวนี้นำไปวิเคราะห์ในห้องแล็ปอย่างละเอียดพร้อมคำยืนยันว่าเป็นชนิดเดียวกันกับที่เคยพบในภาคเหนือและภาคอื่นๆในประเทศไทย
ถามว่ามันมีวงจรชีวิตยาวนานเหมือนบึ้งตัวโตมั้ย มีพิษมากน้อยแค่ไหน คำตอบก็ยังคงไม่มีเพราะยังไม่มีรายงานการศึกษาบึ้งแคระชนิดนี้
แต่ทราบว่าตัวแรกจากใต้ก้อนหินเป็นตัวผู้ ตัวที่สองเป็นตัวเมีย คือการยืนยันการจำแนกเพศและชนิดจากวิธีการที่ซับซ้อนและแม่นยำในห้องแลป
ความรู้จากพื้นถิ่นอาจเข้าใจได้ว่าเป็นลูกบึ้ง คงเพราะโอกาสที่จะทำความรู้จักกับบึ้งแคระมีไม่มากนัก
บึ้งแคระมีโอกาศให้มนุษย์จับต้องได้ยากมากกว่าบึ้งตัวโตที่มักเผลอออกมาวิ่งไล่จับเหยื่อให้มนุษย์เห็นและจับกินมากกว่า
เรื่องราวของบึ้งแคระในประเทศไทยจึงอยู่ในมุมใต้ก้อนหินมานาน
 |
| บึ้งแคระ เป็นบึ้งในสกุล Phlogiellus
ถูกจับวางบนดอกเห็ดถ้วยแชมเปญ |
 |
| ดล ไอโฟน เห็ดถ้วยแชมเปญ |
น้าหมู บรรจงวางบึ้งแคระสองตัวลงบนดอกเห็ดแชมเปญที่ขึ้นอยู่ประปราย
เพื่อแสดงให้เห็นขนาดเปรียบเทียบ(ดอกเห็ดคล้ายถ้วยแชมเปญ ขนาด
0.5-3.5 เซนติเมตร ถ้วยมีสีส้มอมชมพู) เป็นภาพบันทึกที่ราวกับจะบอกว่าเรากำลังได้กลับไปสู่ดินแดนแห่งเทพนิยายในหมู่บ้านชาวฮอบบิตที่มีสิ่งมีชีวิตขนาดย่อส่วนและมีสิ่งมหัศจรรย์อยู่ในนั้นมากมาย
นอกจากนี้เรายังพบแมงมุมอีกหลายชนิดโดยเฉพาะพวกFishing
spider แมงมุมอยู่ในวงศ์ Pisauridae พวกพเนจร แมงมุมอยู่ในวงศ์ Sparassidae ทั้งสองชอบหากินจับเหยื่อริมน้ำ
แมงมุมกระโดดอยู่ในวงศ์ Salticidae ชักใยเป็นแผ่นบนต้นไม้ และแมงมุมตาหกเหลี่ยม หรือ Linx Spider เป็นแมงมุมในวงศ์ Oxyopidae เป็นต้น แมงมุมเหล่านี้ต่างทำหน้าที่อยู่ในระบบห่วงโซ่อาหารที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับแมลงในระบบนิเวศน์ของป่าน้ำตกโกรกอีดก
เพียงแต่ว่าการศึกษาเก็บข้อมูลเกี่ยวกับแมงมุมยังมีอยู่น้อยมากสำหรับเมืองไทย ภาพรวมของแมงมุมจึงไม่ค่อยชัดนัก
 |
แมงมุมพวกฟิชชิ่งสไปเดอร์ อยู่ในวงศ์ Pisauridaeล
|
 |
หน้าหมูกำลังส่องดูใยและตัวแมงมุมบนต้นไม้
|
 |
- แมงมุมพเนจร
อยู่ในวงศ์ Sparassidae
|
 |
| ดลจับงูให้พี่ช่อถ่ายรูป |
 |
แมงมุมกระโดด(มุมมองด้านหลัง)อยู่ในวงศ์
Salticidae
|
 |
ใยที่ขึงไว้เป็นแผ่นบางๆมีแมงมุมกระโดดอยู่ข้างใต้
|
 |
| งูเขียวหางไหม้ มีพิษอันตราย |
 |
แมงมุมตาหกเหลี่ยม Linx Spider อยู่ในวงศ์ Oxyopidae
|
 |
| สรรพชีวิตยังอาศัยความสมบูรณ์เขียวชอุ่มจากที่นี่ ตั๊กแตนตัวเล็ก |
 |
แมงมุมพวกฟิชชิ่งสไปเดอร์ อุ้มไข่
|
 |
| แมงป่องน้ำ |
บนเส้นทางศึกษาธรรมชาติโกรกอีดกเป็นชายป่าที่ค่อนข้างอุดมสมบูรณ์และมีความหลากหลายทางชีวภาพมากจากการที่ได้มาสำรวจแมงมุมกับน้าหมูครั้งนี้
ทำให้เห็นความมหัศจรรย์ที่ซับซ้อนของธรรมชาติมากขึ้นไปอีก แม้ว่าจะเป็นการเก็บข้อมูลแมงมุมในชั้นแรกก็ตาม
ขณะที่เราเสร็จภาระกิจกลับออกไป น้าเกรียงก็กำลังเดินทางเข้ามายัง ณ.ที่นี้เช่นกัน เพื่อทำหน้าที่สร้างแรงบันดาลใจใหม่ให้กับ
เด็กๆ พ่อแม่และครอบครัว เพราะเราเชื่อว่าการเรียนรู้ระบบธรรมชาติที่นี่เป็นฐานความเข้าใจที่สำคัญต่อการดำรงชีวิตให้อยู่รอดและเห็นคุณค่าแก่การดำรงอยู่ของสรรพชีวิตร่วมกันอย่างยั่งยืน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น